Όταν στις 26 Νοεμβρίου του 1922 οι ερασιτέχνες αρχαιολόγοι Χάουαρντ Κάρτερ και λόρδος Κάρναρβον άνοιξαν τον τάφο του Τουταγχαμών, μια μεθυστική μυρωδιά κατέκλυσε την όσφρησή τους. Ήταν το κύφι, φημισμένο άρωμα που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι παρασκεύαζαν από δεκαέξι διαφορετικά συστατικά και το προσέφεραν κάθε απόγευμα στον θεό Ρα. Η τέχνη του αρώματος ξεκίνησε από την Αίγυπτο και εξαπλώθηκε σύντομα σε όλο τον αρχαίο κόσμο.

 

Από τους Αιγυπτίους, στους Ρωμαίους

Την εποχή κατά την οποία οι Αιγύπτιοι άλειφαν το σώμα τους με κανέλα και μέλι, οι Πέρσες βασιλείς φορούσαν αρωματισμένα στεφάνια από μύρο, γιασεμί, βιολέτες και κόκκινα τριαντάφυλλα. Στην Περσία αναπτύχθηκε η μέθοδος συντήρησης των λουλουδιών. Αφού αποξήραιναν τα τριαντάφυλλα, τοποθετούσαν τα πέταλά τους σε αεροστεγή βάζα για να τα ανοίξουν σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Στην αρχαία Ελλάδα το άρωμα συνδέθηκε με τη θρησκεία. Πολλά κείμενα κάνουν λόγο για την ευωδιά που άφηναν πίσω τους οι θεοί όταν εμφανίζονταν. Στην Οδύσσεια, ο Όμηρος αναφέρει την πρακτική της επάλειψης των νεκρών με αιθέρια έλαια. Στους γάμους, οι ακόλουθες της νύφης φορούσαν κορόνες φτιαγμένες από υάκινθους.

Στην αρχαία Ρώμη μυρωδιές αναδίδονταν από κάθε ναό και σπίτι. Οι άντρες εφηύραν άλλωστε το ξύρισμα και το άφτερ σέιβ. Στα αρωματικά λουτρά βύθιζαν το σώμα τους σε ευωδιαστό νερό από αιθέρια έλαια. Μετά το ξύρισμα έκαναν μασάζ στο πρόσωπο με αρωματικές αλοιφές.

Το άρωμα κατείχε εξέχουσα θέση και στο τραπέζι. Το γεύμα το σέρβιραν με τη συνοδεία αρωματισμένου νερού, για να ξεπλένουν τα χέρια τους. Αρωμα κερνούσαν επίσης στους καλεσμένους τους.

 

Αλχημείες και μπαχάρια

Τον 6ο αιώνα, με τη διάδοση του ισλαμικού πολιτισμού, η χρήση των αρωμάτων θεωρήθηκε από τους μουσουλμάνους θρησκευτικό καθήκον. Ο Μωάμεθ διακήρυττε ότι «το μπάνιο και η χρήση αρωμάτων είναι υποχρεωτικά κάθε Παρασκευή για όλους τους άντρες» και είχε υποσχόταν ότι ο Κήπος του Παραδείσου θα ευωδιάζει από τα πιο εξωτικά αρώματα του κόσμου.

Την εποχή του Μεσαίωνα, οι Σταυροφόροι έφεραν από τις μακρινές Ινδίες και την Κίνα μυρωδάτα μπαχαρικά και διέδωσαν τις τεχνικές της απόσταξης. Οι αλχημιστές θησαύρισαν επειδή υποτίθεται ότι τα αρώματα προστάτευαν από τις επιδημίες. Η Εκκλησία όμως τους έστελνε στην πυρά, αφού η χρήση των αρωμάτων ισοδυναμούσε με παράνομες σαρκικές απολαύσεις και ήταν ύποπτη για πρακτικές μαύρης μαγείας.

 

Ευωδιές και λίγδα…

Το άρωμα θριάμβευσε κατά την εποχή της Αναγέννησης. Οι βασίλισσες και οι χωρικές φιλονικούσαν για τις συνταγές των πρώτων Ιταλών χημικών, ενώ μεγάλοι εξερευνητές όπως οι Βάσκο ντε Γκάμα και Χριστόφορος Κολόμβος έφεραν νέες πρώτες ύλες από την Αμερική και από την Ινδία όπως κακάο, βανίλια, καπνό, πιπέρι, κάρδαμο, γαρίφαλο και βάλσαμο του Περού. Ξένοι αρωματοποιοί από την Ιταλία και την Ισπανία εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι και έκαναν μόδα τα αρωματισμένα γάντια, γι’ αυτό οι Βερσαλλίες μοσχομύριζαν. Πίσω όμως από την ευωδιαστή κατάχρηση βασίλευε η «λίγδα», αφού ο βασιλιάς Ήλιος είχε να πλυθεί τέσσερα ολόκληρα χρόνια!

Η σύγχρονη ιστορία του αρώματος εστιάζει κυρίως στη Γαλλία, αφού τα πιο πολύτιμα ιαματικά βότανα και αρώματα της εποχής εντοπίζονται στον γαλλικό Νότο, στο Μονπελιέ και στην Γκρας της Προβηγκίας. Ειδικά στην Γκρας καλλιεργούσαν μετά μανίας βιολέτες, λεβάντα, γιασεμιά, γαρύφαλλα και τριαντάφυλλα. Μέχρι σήμερα παραμένει αδιαφιλονίκητη πρωτεύουσα του αρώματος, αφού απασχολεί 2.000 άτομα και ο ετήσιος τζίρος της ανέρχεται σε 600 εκατομμύρια δολάρια – αντιπροσωπεύει το 6% της παγκόσμιας αγοράς.

 

Ένα ωραίο ατύχημα

Παρ’ όλα αυτά, το πρώτο σύγχρονο αρωματοποιείο δεν είναι γαλλικό. Ο Βρετανός αρωματοποιός Κριντ άνοιξε το 1760 έναν οίκο αρωμάτων στο Λονδίνο. Ο ίδιος οίκος μεταφέρθηκε στο Παρίσι το 1854. Η λίστα των πελατών του είναι εντυπωσιακή. Με τις δημιουργίες του αρωματίστηκαν ο Γεώργιος Γ’, η βασίλισσα Βικτορία και η πριγκίπισσα Σίσι της Αυστρίας. Τελευταία του πελάτισσα η Μαντόνα.

Στα τέλη του 19ου αιώνα έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα συνθετικά προϊόντα. Το πατσουλί παρήκμασε και στο προσκήνιο έλαμψε η ντελικάτη βανίλια. Η εξέλιξη των τεχνικών έφερε μια πραγματικά οσφρητική επανάσταση. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα το άρωμα έγινε προϊόν πολυτελείας, απέκτησε διάφορα ονόματα και μπουκάλια. Αυτό το χρωστά στον Κορσικανό Φρανσουά Κοτί, ο οποίος ένωσε το ταλέντο του με τον σχεδιαστή Ζακ Λαλίκ. Στο αρωματοπωλείο του στο Παρίσι, ένα μπουκάλι με σχέδιο του Λαλίκ που περιείχε άρωμα τριαντάφυλλο, έπεσε στο πάτωμα. Όσοι μπήκαν στο κατάστημα μέθυσαν από την ευωδιά. Έτσι μέσα σε μία ημέρα ο Κοτί έγινε πλούσιος και διάσημος, αφού πούλησε πεντακόσια μπουκάλια.

 

Ξανά παιδιά

Ο Κοτί άνοιξε τον δρόμο για τη σύγχρονη βιομηχανία αρωμάτων. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, η γυναικεία χειραφέτηση απαιτούσε φρεσκάδα και δυναμική. Στο Marie Claire, το πρώτο εβδομαδιαίο γυναικείο περιοδικό, οι μόδιστροι επέβαλαν αρώματα με χαρακτήρα και προσωπικό στιλ. Τη δεκαετία του 1950 μπήκαν στο αρωματικό παιχνίδι και οι ΗΠΑ, με κυρίαρχη εκπρόσωπο την Estée Lauder. Οι μυρωδιές έγιναν σοβαρότερες και ευκολότερες. Στον άνεμο επανάστασης της δεκαετίας του 1960 το πατσουλί βγήκε στους δρόμους. Μερικά χρόνια αργότερα γεννήθηκαν τα αντρικά eau de toilette. Τόσο στη Γαλλία όσο και στις ΗΠΑ δημιουργήθηκαν αρώματα-ιδέες για σοφιστικέ και προκλητικές ή φυσικές και ρομαντικές γυναίκες. Σήμερα αρώματα από βανίλια, καραμέλα ή γάλα προσφέρουν την αίσθηση ασφάλειας της παιδικής ηλικίας. Ο άντρας αφήνεται με τη σειρά του στον κόσμο των αισθήσεων για να ελκύσει και να αποπλανήσει τις γυναίκες με αρώματα της θάλασσας και του βουνού.

Τα γαλλικά αρώματα αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος των παγκόσμιων εξαγωγών, αφού τέσσερις από τις οκτώ μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο είναι γαλλικές. Η βιομηχανία αυτή είναι η πεμπτουσία της πολυτέλειας, του αισθησιασμού και της φινέτσας. Εννέα στις δέκα Γαλλίδες και ένας στους δύο Γάλλους φορούν άρωμα καθημερινά.

 

Οσφρητικό μάρκετινγκ

Το σημαντικό για κάθε άρωμα είναι το μήνυμα που μεταφέρει. Πρέπει πρώτα από όλα να εκφράζει την εποχή του, όπως το Shalimar του οίκου Guerlain το 1925, το Opium του Yves Saint Laurent το 1977 ή το Poison του Dior το 1985, τα οποία βρίσκονται ακόμη και σήμερα στην κορυφή των προτιμήσεων του κοινού. Αυτό επιτυγχάνεται από τις διαφημίσεις αρωμάτων, που προωθούν την κατάλληλη εικόνα. Το άρωμα συνδέεται με την κοινωνική καταξίωση, με τη φρεσκάδα και με την αποτελεσματικότητα. Φυσικά οι εποχές αλλάζουν. Το 1857, διαφήμισαν το άρωμα «Musk Cologne» με δύο ζωγραφισμένα ελάφια. Το 1986, στη διαφήμιση του «Wild Musk» μια γυναίκα σπρώχνει έναν άντρα σε έναν τοίχο και του σκίζει το πουκάμισο.

Βρείτε όλα τα αγαπημένα σας αρώματα στο www.beautypaths.eu